Cynk pełni w naszym organizmie naprawdę istotną rolę. Dlatego warto zadbać o to, żeby nasza codzienna dieta zawierała składniki obfitujące w ten cenny minerał. Czy wiecie, że cynk jest kofaktorem ponad 300 enzymów, przeciwutleniaczem, stabilizuje i naprawia DNA, bierze udział w oczyszczaniu organizmu z metali ciężkich, wpływa na odporność, reguluje krzepnięcie krwi, bierze udział w syntezie kolagenu i gojeniu się ran, a jego obecność chroni układ nerwowy? Prawda, że jest tego sporo? A to jeszcze nie wszystkie jego funkcje! Tymczasem nieodpowiednią podaż tego pierwiastka może mieć aż około 30% ludzi na świecie. Co jest tego powodem? Między innymi monotonna i wysoko przetworzona dieta, tak powszechna w krajach cywilizowanych.
W tym artykule podpowiemy Wam, po jakie produkty warto sięgać, żeby uzupełnić niedobory cynku w organizmie i poprawić stan skóry.
Poza tym opiszemy kilka badań dotyczących leczenia trądziku za pomocą doustnej suplementacji cynku. Na ich podstawie opiszemy różne mechanizmy, w których zwiększona podaż cynku może poprawiać stan skóry z trądzikiem. Warto mieć taką wiedzę!
Wpływ cynku na zmniejszenie produkcji łoju
Jedną z cech trądziku jest nadmierna produkcja sebum. W normalnych warunkach sebum jest jednym z elementów dobrze funkcjonującej bariery skórnej, jednak jego nadmiar przyczynia się do słabszego oczyszczania się skóry i powstawania stanów zapalnych.
Co ma do tego cynk? Za sprawą różnych reakcji chemicznych minerał ten hamuje nadmierną aktywność gruczołów łojowych, a więc ogranicza nadprodukcję sebum. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko rozwoju stanów zapalnych, a skóra zaczyna wyglądać lepiej. Jaki to mechanizm?
Zarówno w męskich, jak i w kobiecych organizmach obecne są androgeny, czyli męskie hormony – różnica dotyczy tylko ich stężeń. Okazuje się, że jeden z tych męskich hormonów, zwany DHT, może w nadmiarze powodować trądzik. Dzieje się tak dlatego, że jednym z jego działań jest pobudzanie gruczołów łojowych do pracy. Stąd już bliska droga do łojotoku, a co za tym idzie – trądziku. Okazuje się jednak, że tu cynk może nam pomóc. Jest bowiem w stanie zmniejszyć nadmierną ilość DHT, hamując w organizmie jego powstawanie.
Rola cynku w zmniejszaniu stanu zapalnego skóry
Cynk jest bardzo ważny dla kondycji naszego układu odpornościowego. Dlaczego ma to znaczenie również w trądziku, zapytacie?
Otóż jednym z mechanizmów działania układu odpornościowego jest wywoływanie zapalenia, ale w dobrym celu oczywiście – na przykład po to, aby zwalczyć wirusa czy bakterię. Jeśli jednak układ odpornościowy nie działa prawidłowo, jest rozregulowany – jak to między innymi bywa w niedoborze cynku – to stan zapalny może być nadmierny. Zaczerwienienie, ból i obrzęk to właśnie symptomy stanu zapalnego i praktycznie każdy z trądzikiem poznał je na własnej skórze. Okazuje się, że prawidłowy poziom cynku może ten stan zapalny zmniejszyć.
Działanie przeciwbakteryjne cynku
Powstawanie trądziku przypisuje się także popularnej bakterii Propionibacterium acnes, która zamieszkuje naszą skórę, a osiedla się w mieszkach włosowych. Niektóre bardziej wrażliwe osoby mogą reagować na samą jej obecność stanem zapalnym. Dodatkowo ten mikroorganizm sam z siebie potrafi pobudzić produkcję łoju przez nasze komórki. I tu też okazuje się, że cynk może nam pomóc – działa na naszą bakterię bakteriostatycznie, czyli nie pozwala jej się nadmiernie rozmnażać.
Nadmierna keratynizacja skóry a niedobór cynku
Cynk reguluje także rogowacenie, wpływa więc nie tylko na stan skóry, ale także włosów i paznokci. Okazuje się, że aż 5% dostępnego w organizmie cynku znajduje się w skórze, a najwięcej w naskórku! Obecne tam komórki – keranocyty – bardzo potrzebują cynku do prawidłowego namnażania się i cyklu życiowego. Nie mogą one bowiem za bardzo się mnożyć i słabo złuszczać. Gdy tak się dzieje, to nasza skóra nie oczyszcza się prawidłowo.
Poza tym cynk bierze udział w powstawaniu różnych białek, od których zależy jakość działania i szczelność skóry jako bariery hydrolipidowej. A jak sami wiecie, dobrze funkcjonująca bariera hydrolipidowa chroni skórę przed wnikaniem drobnoustrojów czy zanieczyszczeń.
Cynk a zmiany potrądzikowe
Cynk bierze również udział w syntezie kolagenu i gojeniu się ran, co bardzo pomaga w naprawie brzydkich zmian potrądzikowych i regeneracji skóry.
Badania nad suplementacją cynku w trądziku
Z wielu przeprowadzonych małych badań nad suplementacją cynku u pacjentów z trądzikiem wyciągnięto ciekawe wnioski:
- Osoby z trądzikiem miały znacznie niższy poziom cynku w surowicy niż osoby bez problemu trądzikowego.
- Leczenie cynkiem zmniejszało średnią liczbę grudek zapalnych w porównaniu do stosowania placebo.
- W kilku badaniach sprawdzano połączenie w terapii powszechnie stosowanego leku (np. antybiotyków czy izotretynoiny) z cynkiem – okazało się, że może to pomóc zredukować dawkę leku, zmniejszając jego efekty uboczne i nie obniżając skuteczności terapii.
Jak wzbogacić swoją codzienną dietę w cynk?
Wystarczy, aby w codziennej diecie znalazły się pewne produkty.
- Cynk znajdziemy w mięsie: wołowym, cielęcym, wieprzowym.
- Bogate w cynk są także dojrzewające sery żółte.
- Warto też sięgać po pestki dyni, płatki owsiane, kaszę gryczaną, migdały i orzechy laskowe.
- Duże ilości cynku znajdują się także w kakao i czekoladzie gorzkiej – co zapewne niektórych ucieszy.
- Również jajka to świetne źródło cynku i nie tylko.
Jak widzicie, nie wymienialiśmy tu żywności przetworzonej, której naprawdę warto dla własnego zdrowia i zdrowia naszej skóry jeść jak najmniej.
Jeśli nasza dieta była do tej pory uboga w cynk, to być może lekarz po konsultacji zaleci suplementację cynku w kapsułce na jakiś czas. Dobierze nam także właściwą dawkę. Tylko pamiętajcie, że cynk w kapsułkach powinien być przyjmowany w dużym odstępie od posiłków. Najwygodniej jest brać go tuż przed snem, popijając czystą wodą.
Opracowanie: mgr farmacji Marta Koziarska
Bibliografia
- J. Cervantes, A. E. Eber, M. Perper, V. M. Nascimento, K. Nouri, J. E. Keri, The role of zinc in the treatment of acne: A review of the literature, „Dermatologic therapy” 2018.
- Y. Ogawa, M. Kinoshita, T. Kawamura, Zinc in Keratinocytes and Langerhans Cells: Relevance to the Epidermal Homeostasis, „Journal of Immunology Research” 2018.
- B. E. Yee, P. Richards, J. Y. Sui, A. Fleming Marsch, Serum zinc levels and efficacy of zinc treatment in acne vulgaris: A systematic review and meta-analysis, „Dermatologic therapy” 2020.